Neighbouring Frequencies

Geluidskunst – een hybride verzameling van kunstwerken, zelf ontwikkelde instrumenten, ontwerpprojecten en performances die allen vanuit een experimenteel onderzoek naar geluid starten – krijgt een steeds grotere publieke interesse. Geluidskunst brengt elementen uit mediakunst, muziekcultuur en compositie, architectuur, softwareontwikkeling, creatief coding en audiovisuele creativiteit samen. Steeds vaker met een maatschappelijke focus. Geluidskunst kent vele vormen en gedaantes – van ruimtelijke installaties, experimentele podiumprestaties, online projecten tot soundwalks.

Wat is geluidskunst? Misschien is een interessantere vraag: waar gaat geluidskunst heen? In dit panel wisselen kunstenaars, onderzoekers en docenten van gedachten over het unieke veld en de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen, en kijken ze naar het heden en de toekomst van educatie en presentatie. Kunstenaars uit de performance en tentoonstelling nemen deel aan het gesprek.

Met sprekers: Jeroen Vandesande, Linnea Semmerling, Amos Peled, Els Viaene & Oussama Tabti | Moderator: Matteo Marangon.

Linnea Semmerling is Assistant Professor in Sound Studies and Sound Art aan het Sound Studies Center (SSC) van de Universiteit Leiden en directeur van het Düsseldorf Inter Media Art Institute (IMAI). Jeroen Vandesande is geluidskunstenaar en docent. Hij doceert geluidskunstpraktijken aan het RITCS in Brussel. Amos Peled is een multidisciplinair kunstenaar die zich richt op experimentele muziek en technologieën, audiovisuele installaties, videokunst en performance kunst. Els Viaene is een geluidskunstenaar / field recordist met een speciale interesse in de perceptie van wat wij als mensen zien en horen en hoe beide interfereren. Oussama Tabti is een in Brussel wonende Algerijnse beeldend kunstenaar die in zijn werk vraagtekens zet bij de hermetische geopolitiek en de absurditeit van het bewegen in een wereld die geglobaliseerd is, maar toch wantrouwig en bang voor de “Ander”. Matteo Marangoni is een kunstenaar en gemeenschapsorganisator die geïnteresseerd is in sonische rituelen, doe-het-zelf media en toegepast utopisme. Zijn artistieke praktijk richt zich op het creëren van ruimtelijke ervaringen die de relatie tussen subject en object, natuur en technologie onderzoeken.

Als experimenteel accordeoniste breidt Peeters het akoestische geluidsspectrum van de accordeon uit door objecten, transducers en live elektronica te gebruiken. En belangrijk object waarmee Peeters werkt is een massageplaat, die haar lichaam en het instrument laat trillen en oscilleren. Geluid en beweging zijn nauw met elkaar verbonden omdat het geluid de beweging van de balg - het middelste deel van de accordeon - volgt. Door een transducer aan de balg te bevestigen, wordt de accordeon getransformeerd in een luidspreker. De transducer geeft een extra dimensie aan het instrument, creëert textuur en een subtiele versterking van het akoestische geluid.

Als onderdeel van het geluidskunstprogramma presenteert Maria Komarova haar nieuwste performance Krajïna. In Krajïna manipuleert Komarova op sonische wijze objecten die gevonden zijn aan de kust van Noord-Portugal, in combinatie met veldopnames en elektronica. Krajïna is een alluviale verzameling van schors, kurk, rubber, draden, wortels, plastic, electretcapsules, motoren, batterijen, stenen, luidsprekers en geïntegreerde circuits. Deze objecten resoneren, schudden, feedbacken en trillen en veranderen de polariteit van de betekenissen die we eraan toekennen.

Phantom Limb is een project waarin het enigmatische en poëtische verband wordt onderzocht tussen het menselijk wezen en de black box van dat wat zich in dat lichaam afspeelt, door het gebruik van een medisch echo-apparaat. Amos Peled heeft verschillende manieren ontwikkeld waarop hij audiovisueel manipulaties ten tonele kan brengen. Peled vormt het echo-apparaat om tot een instrument dat het inwendige van het lichaam kan uitlichten en performancekunst brengt in de dimensie van organen en van het onderhuidse. Het werk onderzoekt opvattingen over bijvoorbeeld de afstand van het menselijke lichaam tot zijn zelf, de hiërarchische relatie tussen het inwendige en het uitwendige, pijn als een poëtische kracht, en een gebrek aan inwendige symmetrie.

De Belgische geluidskunstenaar Aernoudt Jacobs presenteert Akoetrope. Een unieke en zelfontwikkelde roterende geluidsmachine, die zowel een intuïtief apparaat als een wetenschappelijke strategie is om de persistentie van geluidscognitie te begrijpen. Het apparaat is vrij geïnspireerd op de Phénakisticope/Zoetrope apparaten die rond 1833 werden uitgevonden en die het fenomeen van iconisch geheugen (of persistentie van visie) gebruiken om een bewegend beeld in de menselijke hersenen te creëren.

In het auditieve domein vinden we een vergelijkbaar fenomeen dat 'echo-geheugen' wordt genoemd - geluiden die resoneren in de geest en kort na het horen opnieuw worden afgespeeld. Beide fenomenen vertrouwen op zintuiglijke geheugeninformatie op korte termijn die blijft hangen op de drempel tussen waarnemen en herinneren.

Second Breath is een performance die zich verdiept in de lichamelijkheid van geluid als het beweegt door de oeressentie van de stem: de adem. Hierdoor ontrafelt Myra-Ida van der Veen de ingewikkelde relatie tussen het menselijk lichaam en de etherische vibraties die van binnenuit komen. Wanneer iemand zingt, vult hij zijn longen met lucht. De lucht stroomt naar buiten en door verschillende delen van hun lichaam vorm te geven, creëren ze bepaalde geluiden: tijdelijke stemmen, tijdelijke adem. Van der Veen laat zich inspireren door de fascinerende anatomie van kikkers en creëert op ingenieuze wijze een omgeving waarin de grenzen tussen koor, performance en choreografie vervagen.