We zijn goed in het “ver-dingen,” vertelt Thijs. “Een afstand creëren tussen onszelf en een object, tussen onszelf en de natuur of tussen het kipfiletje van de Albert Heijn en de kip zelf. “Door de natuur tot een Ander te maken kun je er een oordeel over uitspreken zonder dat het daarbij over jezelf gaat.” Collectief Walden probeert die grens tussen mens en natuur te vervagen. Een betrokken houding is noodzakelijk in deze tijd van klimaatcrisis. Thomas deelt een quote van David Attenborough “No one will protect what they don’t care about; and no one will care about what they haven’t experienced.” 

De installaties van Collectief Walden vormen een ecologie, maken de toeschouwer bewust van soms onzichtbare verbanden en doen ze deze zelfs fysiek ervaren. “Alle werken transformeren van zichzelf,” zegt Thijs, “aan het begin zijn ze anders dan aan het einde - per definitie. Het zijn allemaal tijdswerken.” In OLIE vormen ijs, aarde en olie in een glazen bak een langzaam bewegende sculptuur. In IJS verandert een groot blok ijs door de warme handen van de toeschouwer in 85 liter smeltwater. Dit water verdampt Collectief Walden weer in de voor publiek toegankelijke sauna die de installatie HITTE vormt. Zo verdwijnt de ene in de andere installatie.

Het meest in het oog springende werk is WARMTE. Collectief Walden bouwt een groot altaar op het Nesplein ter ere van de ‘God Van Het Warmteverlies’, inclusief brandend vuur en verwarmde radiator-altaarbankjes. René: “We gaan heel veel hout verbranden - voor niets. Om te visualiseren wat we in het dagelijks leven de hele tijd doen. Al die grachtenpanden die nog enkel glas hebben, bijvoorbeeld, omdat dat nu eenmaal monumentaal is. Omdat we het normaal zijn gaan vinden, zetten we daar niet per se vraagtekens bij.” 

Met WARMTE probeert Collectief Walden in een zo’n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk warmte de atmosfeer in te sturen. René: “Door iets uit te vergroten en heel zichtbaar te maken, gaan mensen daar nu wel vragen bij stellen.” Bij het WARMTE-altaar organiseert Collectief Walden “diensten”, predikt zelf over warmte, maar nodigt ook dichters, muzikanten, journalisten en filosofen uit om een preek te geven. Net als binnen het collectief komen verschillende perspectieven hier samen.

“We zijn sterk geneigd alleen naar de voorkant van het systeem te kijken, maar wij zijn geïnteresseerd in het geheel. Bloei bestaat alleen maar bij de gratie van verval. Dat is wat een gezond ecosysteem maakt.” Toch richten wij onze samenleving vooral in met een constante focus op bloei – als een ongezond ecosysteem dus. Thomas: “Met oudjaar wordt overal vuurwerk afgestoken, maar de volgende ochtend is meer dan de helft al opgeveegd door onzichtbare mannetjes. We willen het verval niet meer zien.”

Tegelijkertijd vormt het werken aan de ENERGIE-reeks mogelijk de voeding voor nieuw project. Thomas: “In de restanten van het ene gewas, verbouw je het andere gewas. Dat doen wij nu ook.” Tijdens Beyond the Black Box onderzoekt Collectief Walden het ‘kathedraaldenken.’ Thomas: “Wat betekent het om aan een project te werken dat niet af zal zijn voordat je sterft? Een houding die volgens ons erg nodig is in dit klimaatdebat.”

De installaties van Collectief Walden zijn goede ‘conversation starters’, denkt René. Thomas vult aan: “Wij hoeven nooit retorische trucs toe te passen om ons publiek aan het praten te krijgen; ze zijn al bezig.” Misschien ook wel omdat de installaties zulke fijne conversatieruimtes zijn. Dat is belangrijk voor Collectief Walden, zegt ook Thijs: “Ik voel zelf dat we altijd fijne plekken proberen te maken, waar het goed is om te vertoeven, zoals een ijsaltaar, lekkere warme bankjes in de winter…” Jente vult aan: “Of met je biertje in de sauna.”

Zoals de installaties met de tijd transformeren, verandert de toeschouwer soms blijkbaar ook. René: “Ik denk echt dat we mensen kunnen veranderen: een nieuwe visie kunnen geven op iets! Daar ben ik echt van overtuigd. Al gebeurt dat maar bij drie van de negentig mensen, dan ben ik al heel blij!” Thomas komt tussendoor: “We hebben twee bevestigde vegetariërs na de voorstelling in het slachthuis!” Collectief Walden juicht collectief. 

Thomas: “Het is niet dat we nieuwe informatie brengen. Wij doen research, we lezen dezelfde kranten, maar we helpen mensen soms voorbij de point of no return.” Terwijl het hout brandt, het ijs smelt en het water verdampt, beweegt zich binnen de toeschouwer ook iets. Welk point of no return komt de toeschouwer tegen tijdens Beyond the Black Box? Ik zet mijn verwarming vast iets lager.

Wil je de ecologie van Collectief Walden aan den lijve ervaren? Kom dan naar Beyond the Black Box. Op 31 januari trapt Collectief Walden samen met Miet Warlop af in de Proloog en toont dan de performance OLIE om 19:30 in de foyer van de Brakke Grond. Toegang tot de performance van Collectief Walden is gratis. Van 5 tot en met 8 februari zijn ook de andere werken uit de ecologie te zien en te ervaren.