10 jun 2020

Virtueel koken met Sien Vanmaele, ter voorbereiding op het einde van de wereld

In onze serie "En Nu?" laten makers zien hoe ze zichzelf opnieuw uitvinden

Sien Vanmaele maakt food performances. Voor de lockdown bedacht ze een virtuele kookworkshop met publiek, met ingrediënten die iedereen sowieso in huis heeft. Troostvoedsel vanuit haar schuilkeuken.

Sien voelt angst over de toekomst en ziet die ook bij anderen. Daarom plande ze een diepgaand onderzoek van meer dan één jaar: kookworkshops ter voorbereiding op het einde van de wereld. In deze reeks onderzoekt ze hoe we ons kunnen voorbereiden op het einde van de wereld door te koken. Of misschien kunnen we een nieuwe wereld creëren door te koken? Elke residentie kiest ze een ander aspect van voeding dat ze volledig uitpluist. Haar onderzoeksresultaten deelt ze na elke residentie in de vorm van een performatieve kookworkshop met een klein publiek. Dat was toch het plan... 

Door de coronacrisis werd ze voor een uitdaging gezet: hoe breng je de zintuiglijkheid bij je publiek zonder fysiek bij elkaar aanwezig te zijn? En hoe je te onderscheiden van de zoveelste livestream?

Voor #2 lockdown bedacht ze een virtuele kookworkshop. Omdat het publiek niet onnodig naar de supermarkt zou moeten, werkten ze met ingrediënten die iedereen sowieso in huis heeft. De intimiteit die ze in haar live voorstellingen heeft, wou ze ook virtueel behouden. De workshop was beperkt tot 15 deelnemers en er was tijd en ruimte voor interactie. Ze bekeek de keuken als mogelijke schuilkelder en probeerde verbinding te zoeken met de buitenwereld.

Hier deelt ze haar ervaringen in tekst, beeld en video. 

"Ik leef volgens de getijden nu en elke dag bij laagtij bezoek ik de wieren, ik denk na, over hoe het nu verder zal moeten en hoe het zal eindigen of hoe het weer zal beginnen, en ik luister"

"Hier zit ik dan. Teruggetrokken op het platteland bij mijn ouders. Een afgelaste première en geen zicht op de toekomst. En dan vraagt Kunstencentrum KAAP mij om ‘iets virtueels’ te doen. Ik twijfel. Ik maak theater met koken en eten. Zintuiglijkheid en het samenkomen van mensen is cruciaal in mijn voorstellingen. Samen eten, koken, ruiken, voelen, proeven, kijken, horen en zien. Maar ik neem de uitdaging aan. Binnen twee maanden zou ik starten met ‘kookworkshops ter voorbereiding op het einde van de wereld’ . Een onderzoeksreeks waarin ik via theatrale kookworkshops op zoek ga naar hoe we de wereld kunnen redden via koken. 2020 zou het jaar worden van verdieping, verstilling en veel uren in mijn keuken. En dat wordt het ook, maar anders dan gepland. Ik kruip vervroegd in mijn keuken.

Hoe kan ik alle zintuigen prikkelen zonder dat ik fysiek bij mijn publiek ben? De toeschouwer zal een actieve deelnemer moeten worden. Zij moeten zelf voor die zintuiglijkheid zorgen, in hun eigen keuken. Naar de supermarkt gaan is echter bijna een oorlogsmissie nu. Daarom verzin ik iets met wat iedereen in zijn voorraadkast heeft. Ik besluit mijn en hun angsten te verzachten met een voedend handbad. Vanop afstand instrueer ik Rani Decock om verstilde beelden te maken.

Een week later zit ik in mijn oude kinderkamer met mijn laptop. Terwijl ik mijn angsten via zoom deel met mijn publiek, kijk ik toe hoe ze met veel zorg een weldadig bad maken. De olie verzacht hun huid, de dode huidcellen verdwijnen met zout, de citrus doodt de bacteriën. Daarna demonstreer ik ze de simpelste kooktechniek ter wereld: fermentatie. Het afsluiten van groente in een zoute bubbel, weg van de slechte bacteriën, afgesloten van de rest van de wereld. 15 mensen per sessie. De intimiteit van mijn eerdere voorstellingen wil ik behouden.

Iedereen moet elkaar kunnen zien en horen in het begin en op het einde van de workshop en ik wil iedereen persoonlijk verwelkomen. Het begint met één workshop. Vier weken later zijn er 300 mensen die deelnemen. Ik doe de workshop ook in het Engels en in het Frans. Mensen van Londen tot Canada, Berlijn, Portugal en Noorwegen zitten met hun handen in warm water onder mijn begeleiding. Internet als ontprikkeling. Het is zo’n simpel concept. Maar die 15 minuten van voeling met onze handen is blijkbaar waar we nood aan hebben in deze pandemie. Achteraf sturen de deelnemers mij om me te bedanken voor dit moment van rust in hun dag. Sommigen zien hun vrienden terug tijdens mijn workshop, voor sommigen ben ik de eerste persoon met wie ze spreken die dag."

 

"Enkele weken later vertrek ik met een reisbewijs naar de lege residentieruimte van Kunstencentrum KAAP in Oostende. Ik ga daar onderzoek doen over zeewier en zilte planten. Ik neem mijn vriend met wie ik mijn gezelschap run mee. In deze tijd is het heel handig om samen te werken als koppel. Omdat mijn onderzoek vooral in de duinen en aan de strandhoofden gebeurt, lukt het me ook om met experts af te spreken in de openlucht. Maar de maatregelen zijn nog steeds streng, dus mijn kookworkshop moet ook deze keer virtueel doorgaan. Nu wil ik echt koken met mijn publiek. Als zij niet naar de zee kunnen komen, dan stuur ik hen de zee. We maken 100 zeepakketten met zilte ingrediënten. De deelnemers ontvangen enkele dagen later de verrassing in hun brievenbus. Zo koken we met zeewier vanop afstand. De deelnemers vertellen me achteraf: ik ruik, voel, zie, hoor en proef de zee. Opzet geslaagd. 

Ik weet niet hoe het heet wat ik maakte de afgelopen maanden. Het is iets tussen theater, performance, video, ervaring, kookworkshop, proeverij,... Maar ik heb de indruk dat het werkt. Ik zal er alles aan doen om mijn verhalen tot bij de mensen te brengen dus zal ik blijven onderzoeken hoe dit ook kan in tijden waar we niet fysiek bij elkaar kunnen komen. Wie nog durft te beweren dat theater enkel kan in een zaal met 300 mensen, heeft ongelijk. Theater gaat over samen iets beleven binnen en ook buiten die black box. Ik heb het gevoeld, ik heb het beleefd, elke avond opnieuw, met die 15 mensen. Ik was bij de mensen, de mensen waren bij mij, de geuren, het warme water, de zalvende olie, het scrubbende zout, de schelpen, de zeewieren, de beelden en woorden waren bij ons allemaal.

Misschien is dit het einde van het theater zoals we het kennen maar dan is het voor mij alvast het begin van een nieuw soort theater."

Credits

In samenwerking met: Kunstencentrum KAAP & Laika Theater der zinnen
Coaching: Peter De Bie
Beelden van #2 lockdown en brainstormmaatje: Rani De Cock

Meer over Sien Vanmaele

In oktober 2020 en januari 2021 gaat Sien ook op residentie bij De Brakke Grond voor ‘kookworkshops ter voorbereiding op het einde van de wereld’ en kan je ook daar een workshop - virtueel of live- meevolgen.

de Brakke Grond vraagt zich af: En nu?

Met de serie "En nu?" geven we een kijkje in de hoofden van Vlaamse muzikanten, theatermakers en kunstenaars en hoe zij zichzelf opnieuw uitvinden in deze tijd. Wat voor soort werk staat er op stapel, en welke creatieve manieren hebben zij bedacht om dit met hun publiek te delen?

Ga mee op ontdekkingstocht naar een mogelijke post-pandemische kunstwereld, met iedere week een nieuwe online aflevering waarvan de makers zelf de vorm bepalen.