Door Lies Mensink

—

Anna&Goda, is het dans-performance duo dat gevormd wordt door Annabel Reid (BE) en Goda Žukauskaitė (LT/NL). In de Brakke Grond werkten zij tijdens hun residentie toe naar de première van hun performance “Godesses dream when they bleed”.  Een dans die bouwt vanuit de dagelijkse handeling van het doen van de was, naar een fantasierijke wereld van waterrijke mythes en een ruimte geeft aan solidariteit en zusterschap. 

Tijdens hun opleiding aan de Amsterdamse Hoge School voor de Kunsten vonden Annabel en Goda elkaar in een gedeelde fascinatie voor het gebruik van concrete objecten in hun dans, zoals aarde, stenen, water en in een liefde voor alledaagse gebaren. Annabel vertelt enthousiast: “Ik zie zoveel choreografie, kracht, schoonheid en ook politieke impact in alledaagse bewegingen.” 

In hun verschillen vullen de kunstenaars elkaar aan: Goda vertegenwoordigt vooral het lichaam, Annabel het brein. Als het artistieke proces soms vastloopt, wil Goda zich vooral voelend door het materiaal heen bewegen. Annabel doet dan juist liever een stap terug; afstandelijk en analytisch buigt ze haar hoofd over de details. Goda: “Ons artistieke partnerschap is ook een soort huwelijk; we laten elkaar groeien, dagen elkaar uit en moeten dus constant compromissen sluiten.”

Wat onderzoeken jullie bij deze residentie?

Annabel: “Deze performance gaat over zusterschap en over het steunen van elkaar als vrouwen. Ik denk dat dit thema voortkomt uit onze relatie. Het feit dat we qua lichaam en persoonlijkheid heel verschillend zijn, maar toch een plek hebben gevonden waar we elkaar uitdagen en samen verder ontwikkelen. In deze performance onderzoeken we de eeuwenoude handeling van het wassen, putten onszelf er in uit, proberen erdoorheen te zweten, het volledig te ervaren. Zo zoeken we de verbinding met onze voorouders die deze handeling eeuwen geleden ook al uitvoerden.” 

Goda: “Dit is nog steeds dans, maar het gaat niet zozeer om het in bepaalde vormen brengen van ons lichaam. We willen via het lichaam zoeken naar bepaalde staten van zijn. We kwamen erachter dat alledaagse handeling als wassen heel extatisch en bijna orgastisch kan zijn, of dat het een manier kan zijn om woede te uiten. Door de natte lakens te draaien en ermee te slaan, kunnen we ze tot een wapen maken.”

Wat ontdekten jullie tijdens je onderzoek?

Goda: “Tijdens ons onderzoek keken we naar veel video's van vrouwen die wassen en samen zingen. We begonnen de bewegingen te analyseren; er zat een bepaalde ritmiek in die we heel fascinerend en inspirerend vonden.” 

Annabel:  “Het is belangrijk om te beseffen dat huishoudelijke arbeid ongezien en onbetaald werk is. Wij willen met deze performance, dit vreemde uitputtingsritueel, een ode aan die ongeziene arbeid brengen. Het is wel degelijk werk en dat is het altijd al geweest.” 

“De wasruimte is ook een politieke ruimte geweest: vrouwen kwamen samen, er werd geroddeld, kennis uitgewisseld, samen gedroomd. Er schuilt een kracht in die ruimte er kunnen nieuwe verhalen ontstaan. Ik denk dat samen dromen politiek werk is.”  

In jullie werk kijken jullie naar de geschiedenis door een feministische lens, wat valt jullie daarbij op? 

Annabel: Dat veel verhalen niet verteld worden, of enkel vanuit een mannelijke perspectief. We willen de verhalen die zijn uitgewist of verdraaid eren. We proberen geen historici te zijn, we dicteren geen moraal, maar zoeken een intiem en persoonlijk perspectief. Ik geloof dat daar de empathie in schuilt.” 

Goda: “Woorden geven de ervaring te veel vorm. Ik denk dat de intelligentie van het lichaam en wat het kan zeggen immens is.” 

Welke verdraaide verhalen kwamen jullie tegen?

Annabel: We verdiepten ons bijvoorbeeld in een oude Keltische mythe over een vrouw die ‘s nachts bloederige lakens in de rivier wast. Waarom ontstond dit verhaal? We ontdekten dat deze mythe waarschijnlijke gelinkt is aan vroedvrouwen die illegaal abortussen uitvoerden. Later werd deze mythe door de kerk omgevormd tot een spookverhaal om vrouwen er bang voor te maken om ‘s nachts naar buiten te gaan. We wilden dit soort verhalen terug toe-eigenen. Deze mythische vrouw niet tot een figuur maken om bang voor te zijn, maar we wilden haar juist als een van onze zusters zien.”

Hoe pak je die verhalen in deze performance terug?

Annabel: “Voor mij zit er in deze performance een heel sterk gevoel van ruimte opeisen. Dat gaat ook over de tijd nemen. We bewegen op ons eigen ritme. Als een scène tijd nodig heeft vanwege de staat waarin we ons bevinden, nemen we die tijd ook echt. We gaan iets niet korter of comfortabel maken voor het publiek. Het gaat over comfortabel zijn met het ongemakkelijke, bekeken worden in kletsnatte wit-doorschijnende kleding, luidruchtig durven zijn.”

Hoe gaan jullie te werk bij een residentie? Hebben jullie een specifieke methode?

Annabel: “Omdat we van langdurige performances houden, kunnen onze improvisaties gemakkelijk twee uur duren. We weten soms niet precies wat we gaan doen, of wat er gaat gebeuren. Daar halen we dan misschien weer één element uit. Het verschilt hoe ons proces er uitziet. We hebben residenties gehad die heel gefocust waren op beweging, op onderzoek of juist geheel op de soundscape of op de scenografie.” 

 “Het is zo’n luxe om een residentieplek te hebben waar je ook kunt slapen. Je duikt twee weken lang in je eigen wereld om een wereld los van deze te creëren. Dat is zo waardevol voor een creatief proces. Ik denk als je de juiste omstandigheden en faciliteiten hebt, dat dat de kwaliteit van je werk ten goede komt.

Goda: “Deze residentie kwamen we eigenlijk met een werk dat bijna af was. Voor de details zoals het lichtontwerp en het balanceren van de beweging met het geluid: we brengen alles terug tot de essentie. Morgen gaan we in première en het werk voelt voor mij nu ook echt af.” 

Voor Goda staat er kort na deze première een tweede op de planning. Hoogzwanger wacht ze na deze artistieke baby op de geboorte van haar tweede kind. 

Goda: “Voor een deel van mijn familie is het schokkend dat ik hier zit te werken aan mijn première. Twee weken voordat ik ben uitgerekend.” 

Annabel: “Ik weet nog bij een eerdere residentie dat Goda vijf maanden zwanger was. Mensen vonden daar van alles van. Ze waren bang tijdens de performance, sommigen zelfs boos. Maar niemand kent jouw eigen lichaam toch beter dan jijzelf?”

Goda: “Mijn familie verwacht dat ik thuis wacht op mijn bevalling. Het moederschap komt voor hen op de eerste plaats, maar ik ben meer dan dat. Naast moeder, ben ik een vrouw, een performer, een regisseur, een vriendin, een voelend en complex mens. Al die rollen kunnen naast elkaar en tegelijkertijd bestaan. Want ook daar gaat deze performance over: het tonen en eren van die complexiteit.”