Siddiki legde tijdens de residentie de eerste grondvesten voor haar gloednieuwe voorstelling The Truthful. De voorstelling vertrekt vanuit het levensverhaal van haar oom Naser Siddiki. Op 33-jarige leeftijd was hij ten dode opgeschreven. Tot Jezus aan zijn bed verscheen en hem miraculeus een tweede leven gaf. Dat was het begin van een heus imperium dat Naser Siddiki uitbouwde en nu is hij een van de meest invloedrijke prekers in Tulsa, Oklahoma. 

Erien Withouck werkte verder aan haar project Lovegarden: een onderzoek naar onkruid en planten die vroeger gebruikt werden voor het bereiden van liefdesdrankjes. Lovegarden maakt deel uit van Withouck’s Garden Projects waarin ze onderzoekt hoe onkruid gebruikt kan worden als vorm van protest binnen onze kapitalistische maatschappij.

Wij spraken beide makers net voor hun presentatie op Brainwash Festival en gingen met hen in gesprek over waarheid, immersie en zachtheid.

──────────────────

Hoi Lieselot & Erien! Jullie zijn hier nu bijna een week in residentie. Hoe vinden jullie het?

Erien: Ik vind het altijd heel fijn om hier in residentie te zijn. Sowieso is het leuk om even de tijd te hebben om aan iets verder te werken. Gisteren hadden we ook een soort ontmoetingsmoment samen met Melissa Mabesoone - die hier nu ook in residentie is - waarbij we dan gewoon een keertje konden testen wat we al gemaakt hadden. En dat is ook heel nuttig als maker om op die manier input te krijgen.

Lieselot: Ik vind het ook heel fijn! Je bent in een andere stad en dan krijg je toch een bepaalde focus in de manier waarop je werkt. Dit is de eerste residentie die ik doe voor dit project en daardoor ben ik heel veel aan het ontdekken. Ik heb ontzettend veel materiaal verzameld, dat ik nu voor de eerste keer allemaal aan het bekijken ben. Er reizen daarbij allemaal vragen en dilemma’s op, maar dat is fijn. Dat maakt deel uit van het werk.

Erien, hoe ben je dit onderzoek naar planten en onkruid gestart?

Erien: Eigenlijk is het begonnen met een heel oud boek. In 1905 zijn alle namen van planten in België en Nederland gestandaardiseerd. Daarvoor had vrijwel elk dorp en elke stad een andere naam voor dezelfde plant. En die namen waren eigenlijk super grappig en spraken heel hard tot de verbeelding. Zo werd de paardenbloem op bepaalde plekken pissebloem genoemd. Dat komt dan doordat het eten van die plant vochtafdrijvend werkt, maar tegelijkertijd heet diezelfde plant op een andere plek brievenbesteller. Die verbeelding in het toewijzen van namen vind ik supermooi. 

Daar is het dus eigenlijk allemaal gestart. Dan heb ik een oplijsting gemaakt van alle verhalen, rituelen en gebruiken per plant en heb ik deze verzameld in drie grote thema’s: spelen, liefde en tijd. Omdat dit drie thema’s of begrippen zijn die we naar mijn mening vandaag echt missen in onze maatschappij. Het eerste onderdeel van dit project was Playgarden, waarin ik aan de slag ging met planten die gebruikt werden voor spel, en nu ben ik dus verder bezig met de ontwikkeling van Lovegarden.

Lieselot, jij bent momenteel bezig met het ontwikkelen van The Truthful. Is dit een voorstelling waarvan je altijd al wist dat je die ooit zou maken?

Lieselot: Ja, ik was met Kristof van CAMPO in Gent aan het praten over deze voorstelling en hij zei toen: “Ik heb het gevoel dat dit echt uw sleutelwerk is.” Dat is echt een goede omschrijving vind ik, omdat het inhoudelijk een werk is dat ik al super lang wil maken. Tijdens mijn opleiding aan het KASK maakte ik al veel voorstellingen of beeldend werk rond concepten als thuis of familie - in de hele brede zin van die woorden. Dus ergens is dit werk daar ook al gestart. Ik ben een maker die houdt van overdaad en veelheid en nu heb ik gewoon ook eindelijk de middelen en budgetten om de voorstelling te maken op de schaal die ik wil [lacht].

Wat me opvalt in het werk dat jullie allebei maken is dat audio of geluid een grote plaats inneemt. Hoeveel belang hechten jullie hieraan? 

Erien: In mei was ik ook in residentie hier en toen werkte ik samen met Thomas Werbrouck (KRAAKLAND). Hij is muzikant en ik vond het heel fijn om samen in residentie te zijn en samen de muziek van het project vorm te geven. Hij heeft toen ook live gespeeld tijdens een performance en die extra laag maakte het nog specialer.

Lovegarden is ook gewoon een project dat draait rond het zintuiglijke: mensen krijgen bij aanvang van de performance een kruideninfusie om te drinken en tijdens de performance zijn er ook veel visuele elementen. Het is voor mij een logische stap om audio in te zetten om de ervaring nog meer body te geven.

Lieselot: Ja, daar kan ik je echt in volgen. Ik denk dat muziek, van alle kunstvormen, misschien wel de gemakkelijkste sleutel tot immersie is. Dat geldt zeker voor The Truthful omdat deze voorstelling ook deels gaat om die zoektocht naar transcendentie en daar is geluid echt essentieel voor. Alles wat ik maak heeft ook altijd een heel aanwezige soundtrack. Zo maakte ik in het verleden Nachtzwemmen en dat was eigenlijk een voorstelling die helemaal werd gesoundtracked door een DJ set. Ik denk niet dat ik ooit een stille voorstelling ga maken, omdat geluid zo tot de verbeelding spreekt en zoveel toevoegt.

Erien, jij bent in mei ook bij ons in residentie geweest om te werken aan Lovegarden. Op welke manier is het project gegroeid sinds die residentie enkele maanden geleden?

Erien: Dat was eigenlijk echt de start van Lovegarden, dus toen begon ik van nul. Eigenlijk zat ik toen een beetje in de fase waarin jij je nu bevindt, Lieselot. Dat was voor mij toen wel heel intens, ik heb denk ik een maand lang het Brakke Grond gebouw niet verlaten [lacht]. Maar tegelijkertijd had ik niet heel veel tijd voor reflectie, het was echt maken en dan iets tonen. 

Daarom vind ik het nu ook wel fijn om even de tijd te hebben om te reflecteren op wat ik al heb en dat beetje bij beetje te herwerken. Daarnaast is heel dit project an sich ook heel veranderlijk, omdat het seizoensgebonden is. Zo maakte ik bij de vorige performance tijdens mijn residentie hier gebruik van planten die nu in de herfst dood zijn. Ik kan ze niet meer levend gebruiken, maar heb ze dan gedroogd en een tekst toegevoegd over reflectie, meditatie en transformatie - termen die voor mij ook een heel grote link hebben met de herfst. Op die manier is verandering eigenlijk dus sowieso een groot onderdeel van het project. 

Lieselot, jij bent eigenlijk net terug van een reis van twee maanden naar de Verenigde Staten, waar je op bezoek was bij je oom en onderzoek deed voor de voorstelling. Kan je ons iets meer vertellen over deze reis? 

Lieselot: Ik wilde eigenlijk al heel lang een familiereünie organiseren met alle Siddiki’s. Mijn tante overleed jammer genoeg dit jaar en dat vormde dan een aanleiding om er nu écht werk van te maken. Ondertussen begon het plan voor The Truthful ook meer concreet te worden en dan wist ik dat ik gewoon zoveel mogelijk moest documenteren tijdens mijn reis. Dat heb ik ook echt ontzettend uitvoerig gedaan. Ik heb een heel uitgebreid dagboek bijgehouden en verschillende mensen geïnterviewd, maar ook veel foto’s gemaakt en videomateriaal opgenomen. Én ik ben ook echt een verzamelaar, dus ik heb ook tal van DVD’s, boekjes en flyers uit elk klein kerkje meegenomen. Met al die ingrediënten ben ik nu aan de slag om mijn voorstelling vorm te geven.

Jullie zijn hier momenteel in residentie, omdat jullie later deze week een deel van jullie research zullen delen op Brainwash Festival. Dit jaar is het thema van dat denkfestival Truth & Doubt. Wat betekent dit voor jullie?

Lieselot: Ik vind dat zo'n verschrikkelijke vraag eigenlijk! Waarheid is zo’n gigantisch begrip en ik denk dat er heel veel filosofen aanwezig zijn op het festival die daar heel goed over kunnen praten. Ik kan enkel praten over wat waarheid betekent binnen de context van mijn voorstelling. Het zit ook gewoon al in de titel. De vertaling van mijn achternaam Siddiki is “de waarheidsspreker” en daar kruipt wel een zekere soort ironie in omdat The Truthful gaat over een prediker. Daar komt ook nog bij dat alle mannen in de Siddiki familie genetisch gezien meer aanleg hebben tot het ontwikkelen van schizofrenie met een focus op compulsief liegen. Waarheid wordt zo binnen deze voorstelling heel ambigu en dat vind ik ontzettend interessant. 

Erien: Ik denk dat waarheid te maken heeft met heel kritisch zijn en alles zoveel mogelijk willen ontleden. Het gaat over feit versus fictie. In het streven naar waarheid verliezen we tegenwoordig andere constructies een beetje uit het oog. Zo heb ik binnen de context van mijn project veel onderzoek gedaan naar hekserij en magie en wat dit vroeger allemaal betekende. Vroeger maakte men bijvoorbeeld van sint-janskruid amuletten om kindjes te beschermen tegen ziekten. Die menselijke drang om grip te krijgen op een situatie buiten je controle vind ik heel interessant en ik vind het eigenlijk heel jammer dat we zo’n praktijken vandaag met een bekritiserende blik bekijken. Binnen hun context zit hier namelijk ook een eigen vorm van waarheid in.

Weten jullie al wat jullie gaan tonen tijdens Brainwash Festival?

Lieselot: Ik had heel graag live muziek gehad tijdens de presentatie, maar dat gaat er jammer genoeg niet inzitten. Het wordt eigenlijk een soort audiovisuele installatie waarbij ik ook veel tekst betrek die ik… Ik zou het niet zingen noemen, het is meer een soort performatieve tekstlezing aangevuld met video en geluid. [Aan Erien] Eigenlijk ga jij ook zoiets doen, toch?

Erien: Ja, inderdaad. Ik ga starten met het tonen van een video en daarna ga ik kleine rituelen doen met de verschillende planten die ik aanhaal, gevolgd door een soort meditatief moment. 

Wat hopen jullie dat het publiek meeneemt na het zien van jullie presentatie?

Lieselot: Ik ben überhaupt heel nieuwsgierig naar wat het publiek zal meenemen. Omdat ik nog zo vroeg zit in het proces, vind ik het juist cool om een collage te maken van verschillende vormen en inhouden en dan te ontdekken wat er bij de mensen resoneert. Ik zou niet zeggen dat ik een soort moreel verlangen heb dat mensen op één of andere manier kritischer gaan kijken naar geloof. Ik vind het interessanter om een soort interne verwarring te veroorzaken waarbij je als kijker denkt: “Ik weet niet hoe ik me hiertoe moet verhouden.” Wat ik als maker wil vertellen valt bij mij eigenlijk nooit zo eenduidig te benoemen, daarom vind ik een vraag als deze altijd wel moeilijk. 

Erien: Ik sluit dus af met een soort meditatie en in de inhoud van die tekst leg ik de nadruk op zachtheid. Je zou het een beetje kunnen zien als een pleidooi voor zachtheid of een reflectie over wat liefde betekent in het leven van de luisteraar. Want die zachtheid missen we tegenwoordig te veel.