"Ik wilde onderzoeken hoeveel communicatie er nog overblijft als we niet praten. Vandaar ook de opgelegde stilte. Ik neem de deelnemers alle woorden af en geef hen tegelijk woorden op papier."
Door Yasmin Van 'tveld
---
Mirte Desmeth maakt werk op de grens tussen tekstuele installaties en ervaringstheater. Gedurende een drietal maanden zat ze in ons kot te werken aan haar nieuwe project Andi. De personages van Mirte worden niet verbeeld door acteurs, maar zoeken andere manieren om tot een publiek te spreken. Met deze aanpak wil ze je verbeelding kietelen.
“Ik ontwikkelde tijdens deze residentie een tekstinstallatie die literair experiment combineert met een live aspect. Aan een tafel zitten twee mensen tegenover elkaar. In het midden van de tafel ligt een bundel papier die aan weerszijden bedrukt is met tekst die ze moeten lezen, waardoor de deelnemers telkens op elkaar moeten wachten om de pagina’s om te draaien. Zo zitten ze samen mee in het verhaal. De huidige werktitel is Andi. (Lacht) Dat is de naam van het personage dat in het midden van deze installatie ontstaat. Andi is de woorden op het papier, maar ik vraag aan de deelnemers ook om Andi op de andere aanwezige aan tafel te projecteren. Zo krijgt Andi de blik van de persoon die leest en de vorm van de persoon die erbij zit.”
“Andi is niet fysiek. Ik wil Andi vooral doen ontstaan in hoofden en verbeelding. Andi is de persoon die tegenover jou zit. Door de gedachten van iemand zelf in te vullen maken we Andi. Samen vullen schrijver en lezer Andi’s vorm en ervaring in: de denkbeeldige straatstenen waarnaar Andi kijkt, wat Andi al of niet opmerkt… Alles wat voor interpretatie vatbaar is kan Andi worden. Op die manier is het bijna een theaterpersonage dat door een acteur vormgegeven wordt. Maar dan met de bezoekers als wisselende spelers die de controle hebben.”
Is er een link tussen deze installatie en Zijt ge er nog?, je vorige project?
“Qua thematiek zie ik wel overeenkomsten, zoals de simultane aan- en afwezigheid van personages. Dat is iets waar ik veel mee bezig ben. Ook het aspect van de schrijver die al of niet aanwezig is. Aan de tafel krijg je alle elementen, maar de invulling doe je zelf. Het is voor mij als maker ook een manier om aanwezig te zijn terwijl ik er eigenlijk niet ben. De tekst komt van mij, maar mijn tekst is niet het afgewerkte plaatje. Dat komt pas wanneer het publiek plaatsneemt in de installatie.”
Hoe zit het juist met de tekst die op tafel ligt te wachten?
“Op de eerste pagina staat beschreven wat de deelnemers horen te doen, namelijk het blad omdraaien en akkoord gaan om de rest van de pagina’s in stilte te lezen. Daarmee wordt je geluid meteen afgenomen. Het is de afspraak dat je niet praat. Al snel wordt Andi geïntroduceerd: Andi is degene die tegenover jou zit, omdat ik dat heb gezegd. In onze verbeelding gaan we op stap met Andi. De stad waarin we ons bevinden heeft besloten te zwijgen. Alles is stil, maar we zien de mensen die ons kruisen. Door die stilte krijgen we ook even de ruimte om beter te kijken. Het hele concept creëert ook een beetje een ongemakkelijke situatie, wat je op scherp zet en heel aanwezig laat voelen.”
Vanwaar dit verhaal?
“Het verhaal dient als inleiding en glijmiddel. Ik wou eigenlijk vooral onderzoeken hoeveel communicatie er nog overblijft als we niet praten. Vandaar ook de opgelegde stilte. Ik neem de deelnemers alle woorden af en geef hen tegelijk woorden op papier. Ik vind het interessant op welke manier we voelen en ervaren zonder al dat gepraat. Daarnaast wil ik de realiteit van een persoon en het beeld dat je van iemand hebt met elkaar kruisen. Door de stilte kan je dat aanhouden. Wanneer je begint te praten met elkaar valt je idee over de ander al snel aan diggelen. Wat je in een ander ziet zegt dan ook meer over jezelf dan over de ander. Je projecteert jezelf op de ander en krijgt met Andi de ruimte om daar een loopje mee te nemen.”
