04 dec 2025

Programmavisie Beyond the Black Box 2026

Lisa Wiegel

© Alex Heuvink

Beyond the Black Box presenteert kunst op het snijvlak van podium en beeldende kunst. Als artistiek leider van de Brakke Grond deelt Lisa Wiegel haar programmavisie voor de zevende editie van het festival, dat van 12 tot 15 februari 2026 plaatsvindt.

Het bewegen en werken vanuit en in het collectief is een terugkerende focus in het festival: hoe kan je als individu volledig jezelf zijn en vanuit die eigenheid je verhouden tot de groep? Hoe kan een collectief ontstaan vanuit een verzameling van zeer verschillende personen, elk met hun eigen noden, behoeftes en realiteiten? Daar is bij uitstek in deze tijd nood aan: de ruimte om jezelf te zijn met oog voor de waarde van het collectief en het collectief met oog voor de uniciteit van elk persoon.

Martha Canga Antonio en Samuel Baidoo gaan beiden met nieuw werk in première waarin ze hun eigen ‘sacred spaces’ creëren: veilige en transformerende ruimtes waarin mensen die elders gemarginaliseerd of onderdrukt worden kunnen opgaan in zichzelf. Baidoo maakt met Plum Road Tea Dream een videogame waarin queer mensen van kleur een toevluchtsoord (sanctuary / haven) kunnen vinden waarin hun ervaring centraal staat. Juist in de gamewereld, waarin nog vaak een zeer masculiene sfeer heerst, schept Baidoo een eigen kader waarin hen anderen uitnodigt om hun identiteit te onderzoeken en omarmen. Canga Antonio brengt zeven performers samen die verschillende dansstijlen, zang en muziek combineren in een steeds veranderende ruimte, een theater in een theater. Zo wordt HOLY een spirituele beleving tussen een concert en performance in. Het publiek beweegt mee met de performers in een oefening in samenzijn, terwijl je tegelijk blijft luisteren naar je innerlijke stem.

De verhouding tussen het collectief en het individu is ook terug te zien in het project IFIF, waar Emily Mast in een week met een nieuwe groep jonge spelers van het Amsterdamse gezelschap DEGASTEN toewerkt naar een groepsperformance. Spelregels en een vierkant grid op de vloer dienen als kader, waarbinnen speelsheid, spontaniteit en nieuwe relaties kunnen ontstaan. Door oogcontact, instructies van korte woorden en energie improviseren de spelers samen een haast ritualistische sequentie van bewegingen die de groep tot een onlosmakelijk dynamisch geheel smeedt.

Verschillende performances duiken in archieven om die samen met het publiek opnieuw tot leven te wekken. Evelien Cammaert laat het publiek in hun eigen beeldarchief op hun telefoon zoeken om vanuit die individuele beelden een nieuwe collage te creëren. Door fragmenten uit archieven weer boven te halen en uit te lichten, ontstaan er nieuwe vertakkingen, nieuwe ideeën waarop kan worden verder gewerkt. Het statische idee van een stoffig archief wordt binnenstebuiten gekeerd. Door op een intuïtieve en belichaamde manier archiefbeelden te selecteren en activeren, weeft ze nieuwe verhalen en herinneringen. Scenograaf Jozef Wouters neemt het publiek mee in zijn herinneringen langs de ruimtes die hij heeft ontworpen voor het nachtleven. Al pratend, bewegend en dansend brengt hij deze ruimtes uit zijn geheugenpaleis opnieuw tot leven en zien we hoe het lichaam zich verhoudt tot architectuur. Layla Önlen heeft haar levensverhaal opgeschreven op 100 meter rood lint, geïnspireerd op de Turkse traditie van bruidslinten. Door dit verhaal in een kring gezamenlijk te lezen met het publiek krijgen de woorden een nieuw leven. In gesprek met mensen met een andere achtergrond en referentiekader krijgt haar verhaal nieuwe betekenissen, wekt het herkenning en verwondering en verbindt het zich met andere herinneringen.